در سال‌های گذشته سرعت رشد استفاده از انواع فلزات، از جمله ورق گالوانیزه به شدت افزایش یافته است. رشد جمعیت، پیشرفت علم و گسترش فرهنگ مصرف‌گرایی به هم پیوسته‌اند و باعث شده‌اند تولید انواع محصولات صنعتی افزایش یابد. فلزات که در این میان پیشتاز هستند بیشترین میزان تولید را به خود اختصاص داده‌اند. تنها در یک سال چیزی حدود 2,500,000,000 تن آهن در جهان تولید می‌شود که حجم بسیار زیادی است و از اهمیت این عنصر در زندگی امروز جامعه‌ی بشری حکایت دارد.
ساختمان سازی، خودروسازی، صنعت بسته‌بندی، صنایع لوازم خانگی، کارخانه‌های تولید شیرآلات و اتصالات، کارگاه‌های تولید درب و پنجره، هواپیماسازی، صنایع سلاح و تجهیزات نظامی و خلاصه هرچیزی که مختص جامعه‌ی مدرن است رابطه‌ی مستقیمی با فلز دارد؛ حتی کامپیوتر و سخت افزار.
از این رو حجم ضایعات فلزی، از جمله ضایعات ورق گالوانیزه در جهان بسیار زیاد است و با توجه به سودآوری بازیافت این فلزات، توجه به بازیافت آن‌ها از دیرباز رواج داشته است. البته بازیافت فلزات از جمله ورق گالوانیزه منافع زیادی دارد که پس از معرفی کامل ورق گالوانیزه به آن خواهیم پرداخت و در مورد نحوه‌ی بازیافت این فلز ارزشمند صحبت خواهیم کرد.
ورق گالوانیزه چیست؟
همانطور که گفته شد، استفاده از عناصر فلزی طرفداران زیادی در جهان امروز دارد، به طوری که تصور جهان بدون آن‌ها ممکن نیست. اما آهن و فولاد که بیشترین استفاده را در صنایع دارند و همچنین بیشترین عنصر ساخته شده به دست بشر هستند، معایبی دارند که اصلاح آن‌ها کمک بزرگی به صنایع مختلف می‌کند. اصلی‌ترین مشکل آهن و فولاد زنگ زدن آن است. این عنصر وقتی در مجاورت با رطوبت قرار بگیرد، پس از مدتی زنگ می‌زند و به این ترتیب استحکام خود را از دست داده و رنگش تغییر می‌کند.
این اتفاق اصلاً مورد قبول صنایع مختلف نیست. از این رو صنعت گران برای آن راه حلی پیدا کردند تا ورق‌های فولادی ضد زنگ تولید کنند که مقاومت بیشتری در برابر خراشیدگی هم داشته باشد. آن‌ها این ورق‌های فولادی را با لایه‌ای از عنصر روی می‌پوشانند تا مشکل زنگ زدن فولاد و آهن را حل کنند. این کار کمک بزرگی به صنعت بود و کمک کرد مشکل زنگ زدن آهن تا حد قابل توجهی بر طرف شود.
به این ترتیب، ورق‌های گالوانیزه تولید شدند که خیلی دیر زنگ می‌زند و یا اگر لایه‌ی رویی آن زنگ بزند، فولاد آن آسیب ندیده باقی می‌ماند. این کار مقاومت این ورق‌های فولادی را در برابر ضربه و خراش نیز بالا می‌برد. اما چه راه‌هایی برای ساخت ورق‌های گالوانیزه وجود دارد؟
راه‌های تولید ورق گالوانیزه
ورق‌های فولادی وقتی با فلز روی (Zinc) آغشته می‌شوند، اصطلاحاً گالوانیزه می‌شوند. ضخامت عنصر روی (Zinc) در حالت‌های مختلف متفاوت است که به آن کوتینگ می‌گویند. روش‌های مختلفی برای روی اندودکردن ورق‌های فولادی وجود دارد که هر یک ویژگی‌های مشخصی دارند و برای کار خاصی از آن‌ها استفاده می‌شود. در این میان چهار روش اصلی برای روی‌اندود کردن یا گالوانیزه کردن ورق‌های فولادی وجود دارد که در ادامه به توضیح هر یک خواهیم پرداخت.
به صرفه‌ترین روش گالوانیزه کردن، روش گالوانیزه‌ی گرم یا حرارتی (Hot-Dip Galvanizing)
این روش که به گالوانیزه کردن کلاسیک نیز شهرت دارد، مقرون به صرفه‌ترین روش گالوانیزاسیون ورق‌های فولادی به حساب میاید و از دیرباز رواج داشته است. در این روش ورق‌های فولادی داخل استخری از عنصر روی قرار داده می‌شوند تا کاملاً به روی آغشته شوند. این روی همراه با اکسیژن به خوبی به سطح ورق فولادی می‌چسبد و آن را در بر می‌گیرد. به این اتفاق پیوند متالورژیک میان فولاد و روی نیز می‌گویند.
مزیتی که این روش دارد، علاوه بر هزینه‌ی پایین‌تری که نسبت به سایر روش‌ها دارد، این است که هر محصول فولادی می‌تواند به راحتی گالوانیزاسیون شود تا همه‌ی قسمت‌های آن روی‌اندود شده و استحکام قابل قبولی پیدا کند.
روش دوم، روش الکتروگالوانیزه (Electrogalvanization)
در این روش از جریان‌های الکتریکی و محلول الکترولیتی برای گالوانیزاسیون استفاده می‌شود. این شیوه‌ای است که ظرافت کار آن بیشتر است و ورق‌های تولید شده در این شیوه، ضخامت کمتری نسبت به سایر روش‌ها دارند. از طرف دیگر این ورق‌ها رنگ‌پذیری بهتری دارند و اگر قرار باشد رنگ‌آمیزی شوند، نتیجه‌ی کار بهتر از آب در میاید. از این رو اگر ورق‌های گالوانیزه قرار باشد در صنایع حساس مورد استفاده قرار بگیرند، از ورق‌های روی‌اندودی که به این شیوه گالوانیزاسیون شده‌اند استفاده می‌شود.
روش سوم، روش پیش گالوانیزاسیون (Pre-galvanization)
روش پیش گالوانیزاسیون شبیه به روش حرارتی است که در آن ورق آهنی در استخر عنصر روی (Zinc)، روی‌اندود می‌شد. تفاوتی که این دو روش با هم دارند، پردازشی است که پیش از گالوانیزاسیون، بر رویِ ورق فولادی انجام می‌شود و کمک می‌کند یکپارچگی و یک‌دستی عنصر روی (Zinc) آغشته شده به ورق گالوانیزه بیشتر باشد. به این ترتیب ورق فولادی پیش از گالوانیزاسیون با مایعی مخصوص پردازش و تمیز می‌شود تا محصول به دست آمده از کیفیت بالاتری برخوردار شود.
روش گالوانیلینگ (Galvannealing)
روش گالوانیلینگ در میان این چهار روش از همه حساس‌تر است و زمان بیشتری می‌برد و ترکیب روش گرم و گداختگی است. در این شیوه ورق فولادی ابتدا با روی (Zinc) آغشته می‌شود و سپس در فرآیند کوره‌های گداخته، ورقی آلیاژی به دست می‌دهد که آلیاژی از فولاد و آهن است.
ویژگی‌های ورق گالوانیزه چیست؟
هزینه‌ی تعمیر و نگهداری ورق‌های گالوانیزه کمتر است.
هزینه‌ی تولید ورق‌های گالوانیزه مقرون به صرفه‌تر از سایر ورق‌های ضد زنگ و ضد خوردگی است.
این ورق‌ها راحت‌تر فرم و شکل می‌پذیرد. حتی میزان انعطاف‌پذیری آن قابل تغییر است و مشتریان می‌توانند بر اساس نیاز، درخواست انعطاف بیشتری کنند.
ظاهر این ورق‌ها تمیز، براق و با کیفیت است.
جوشکاری روی این ورق‌ها راحت‌تر انجام می‌شود.
ورق گالوانیزه در انواع صنایع مثل خودروسازی کاربرد وسیعی دارد و حجم زیادی از آن در هر سال تولید و روانه‌ی بازار می‌شود، از این رو توجه به بازیافت ضایعات ورق‌های گالوانیزه، همینطور سایر فلزات، از اهمیت زیادی برخوردار است.
بازیافت ورق گالوانیزه و انواع فلزات چه منافعی دارد
ورق گالوانیزه که از عنصر آهن و روی ساخته شده به شکل سنگ معدن از پوسته‌ی کره‌ی زمین و طی فرآیندی بسیار پر هزینه و مخرب به دست می‌آید. تولید این فلزات طی فرآیند اکتشاف معدن، انفجار معدن، استخراج سنگ معدن و انتقال آن به کارخانه‌های ذوب آهن و روی انجام می‌پذیرد. این فرآیند که بسیار پر هزینه است، آسیب‌های جبران ناپذیری بر پوسته‌ی زمین و جانداران کره‌ی زمین وارد می‌کند. علاوه بر این، این عناصر تجدید ناپذیر هستند و بازگرداندن ضایعات آهنی به چرخه‌ی تولید می‌تواند کمک مهم دیگری به کشور و طبیعت باشد، چون علاوه بر کمک به محیط زیست، هزینه‌ی تولید و فرآوری این فلزات را تا ۳۰٪ کاهش می‌دهد.
با توجه به این مطالب، وقتی ضایعات فلزی از جمله ضایعات ورق گالوانیزه بازیافت شود، نیاز صنایع به مواد اولیه کاهش میابد و حجم استخراج سنگ معدن کم می‌شود.
برای مثال کشور آمریکا با بازیافت ضایعات مس توانسته نیاز صنایع کشورش را تأمین کند و به این وسیله، واردات مس به کشورش را به صفر برساند. این اتفاق علاوه بر سود بسیار زیاد اقتصادی که برای کشور آمریکا دارد، کمک می‌کند استخراج مس در سطح جهانی کاهش یابد و آسیب‌های وارد شده به محیط زیست به خاطر این استخراج‌ها به طرز چشمگیری کاهش یابد.
از طرف دیگر بازیافت ضایعات فلزی باعث می‌شود هزینه‌ی تولید فلزات تا ۳۰ درصد کاهش یابد که کمک بزرگی به اقتصاد هر کشور است. در این راستا کشور آلمان کارهای خوبی انجام داده و توانسته بخش عمده‌ای از ضایعات خود، از جمله ضایعات فلزی کشورش را بازیافت کند. برای آشنایی بیشتر با تجربه‌ی کشورهای پیشرفته در صنعت بازیافت می‌توانید مقاله‌ی… مطالعه کنید.
از این رو توجه به صنعت بازیافت، مخصوصاً در مورد بازیافت ضایعات فلزی که بسیار سودآور هم هست، بسیار مهم است.
روش بازیافت ورق گالوانیزه چیست؟
ورق گالوانیزه زیر مجموعه‌ی فلزات است و بازیافت ضایعات ورق گالوانیزه روندی شبیه به سایر فلزات دارد که از سه بخش جمع‌آوری و انتقال، تفکیک و پردازش و بازیافت دارد.
جمع‌آوری و انتقال ضایعات ورق گالوانیزه
ضایعات ورق گالوانیزه بیشتر در صنایع یافت می‌شود که در سه نوع نرمه، ضخیم و ذرات ریز در حین تراشکاری، برش و پرس ورق‌های گالوانیزه در صنایع مختلف تولید می‌شود. اما محصولات مختلفی مثل قوطی کنسرو، قوطی برخی نوشیدنی‌ها، شیروانی‌های فرسوده، کانال کولر، لوله‌های آب فلزی، لوله بخاری و برخی کابینت‌ها نیز ضایعات ورق گالوانیزه است. این ضایعات باید از طریق فرآیند تفکیک از مبدأ که در کارخانه‌ها، کارگاه‌ها و سطح شهر اتفاق میفتد تفکیک شده و به مراکز تفکیک و پردازش ضایعات فلزی منتقل شوند. اما اگر تفکیک از مبدأ به خوبی اتفاق نیفتد، فروش ضایعات فلزی می‌تواند به تفکیک ضایعات از مبدأ کمک کند.
انواع ضایعات فلزی، از جمله ضایعات ورق گالوانیزه در سایت تفکیکان قابل خرید و فروش است و شما می‌توانید به راحتی آن‌ها را در این سایت به فروش رسانید.
تفکیک و پردازش ضایعات ورق گالوانیزه
در مراکز تفکیک و پردازش، این ضایعات با توجه به حجمی که دارد با دستگاه‌هایی مثل کِرن، چنگک، بیل مکانیکی یا حتی دست به داخل دستگاه‌های خردکن منتقل می‌شوند تا آماده‌ی پرس شدن شوند. وقتی این ضایعات به خوبی و با دانسیته‌ی دلخواه خرد شدند، در دستگاه‌های پرس چندین تنی که وزن و ابعاد متفاوتی دارند، فشرده می‌شوند.
اگر این ورق‌های ضایعاتی از جمله‌ی ضایعات سبک یعنی کمتر از ۴ میلی متر باشند، با دستگاه بالینگ کار پرس انجام می‌شود. با استفاده از این دستگاه ضایعات ورق گالوانیزه به بسته‌های مکعبی ۲۵ در ۲۵ تا ۸۰ در ۸۰ تبدیل می‌شود. این دستگاه‌ها حجم این ضایعات آهنی را بسیار کم و متراکم می‌کنند تا حمل و نقل آن‌ها به کارخانه‌های بازیافت به راحتی صورت بگیرد.
در مورد براده‌ها و تراشه‌های ورق گالوانیزه نیز از دستگاه پرس بریکتینگ استفاده می‌شود که این خرده‌های ریز را به صورت استوانه‌ای متراکم از براده‌های ورق گالوانیزه تبدیل می‌کند تا حمل و نقل و ذوب آن‌ها راحت و خوب اتفاق بیفتد.
بازیافت ضایعات ورق گالوانیزه
این ورق‌ها از جنس فولاد هستند و به همان شکل و در کوره‌های ذوب فلز باید بازیافت شوند. از این رو پس از جمع‌آوری، تفکیک و پردازش این ضایعات، آن‌ها را به کارخانه‌های ذوب آهن و فولاد منتقل کرده و در آنجا فرآیند ذوب و بازیافت روی آن‌ها اتفاق میفتد تا آماده‌ی استفاده مجدد شوند. از آنجا که فولاد پس از ذوب دوباره کیفیت خود را تا حد بسیار زیادی حفظ می‌کند، این کار کمک می‌کند به محیط زیست آسیب کمتری برسد و هزینه‌ی تولید این فلزات کاهش یابد.
